Índice

Bibliografía

El latín y sus intrincadas declinaciones se está perdiendo en las aulas juveniles, en la academia y en el foro. Este libro aspira, en su medida, a que ese grandioso patrimonio no se pierda y, con él, la base germinal de nuestra cultura jurídica. Este libro está destinado a quienes, por razones profesionales o por mera afición a las palabras, quieran acercarse a su etimología y significado. Buena parte de lo que somos como civilización, lo que nos constituye y afirma, lo que nos une, surge de Roma y, en especial, del Derecho romano, que aún pervive, más de que pueda pensarse. Los aforismos y brocardos, los latinajos que el libro ordena y define, son como monedas cuyo valor de cambio está en que condensan instituciones enteras, sintetizan ideas complejas y facilitan la comprensión y memoria de las ideas jurídicas.

A A FORTIORI A NON DOMINO A POSTERIORI A PRIORI AB INITIO AB INTESTATO ABERRATIO ICTUS ACCÉSIT ACCESORIUM SEQUITUR PRINCIPALE ACTA APOSTOLICAE SEDIS ACTIO ACQUAE PLUVIAE ARCENDA ACTIO COMMUNI DIVIDUNDO ACTIO DOLI ACTIO LIBERA IN CAUSA ACTIO NATA AD ABSURDUM AD CALENDAS GRAECAS AD CASUM AD CAUSAM AD CAUTELAM AD EXEMPLUM AD EXTRA AD HOC AD HOMINEM AD IMPOSSIBILIA NEMO TENETUR AD INTRA AD LIBITUM AD NAUSEAM AD NUTUM AD PEDEM LITTERAE AD POMPAM VEL OSTENTATIONEM AD PROBATIONEM AD SOLEMNITATEM ADLÁTERE AFFECTIO SOCIETATIS AFFECTIO MARITALIS A LIMINE LITIS ALIENI IURIS ALLEGANS TURPITUDINEM PROPRIAM NON AUDITUR ALMA MATER ALVEUS DERELICTUS AMICUS CURIAE ANALOGÃA IURIS ANALOGÃA LEGIS ANIMUS DEFENDENDI ANIMUS DOMINI ANIMUS DONANDI ANIMUS FURANDI ANIMUS LAEDENDI ANIMUS INIURIANDI ANIMUS IOCANDI ANIMUS NECANDI ANIMUS REM SIBI HABENDI ANIMUS RETORQUENDI ANIMUS SOLVENDI ANIMUS VINDICANDI ANTICRESIS APUD ACTA AUCTORITAS AUREA MEDIOCRITAS B BIS IN IDEM BONA FIDE BONUS BONUS PATER FAMILIAS BREVI MANU C CAETERIS PARIBUS CAPITIS DEMINUTIO CARPE DIEM CASUS BELLI CAUSA CAUSAE CAUSA CAUSATI CAUSA PETENDI CERTIORARI CERTUS AN INCERTUS QUANDO CIVILITER CODEX CODEX IURIS CANONICI CODEX IURIS CIVILIS COGITATIONES POENAM NEMO PATITUR COGNITIO COMMUNIS OPINIO CONDICTIO IURIS CONDICTIO SINE QUA NON CONSILIUM FRAUDIS CONSORTIUM ERCTO NON CITO CONSTITUTUM POSSESSORIUM CONTRA LEGEM CONTRA NATURA CONTRA TABULAS CONTRACTUS CONTRADICTIO IN TERMINIS CONTRARIUS ACTUS CORPUS DELICTI CORPUS IURIS CANONICI CORPUS IURIS CIVILIS CUI PRODEST? CUIUS CÓMODA, EIUS INCOMMODA CULPA IN CONTRAHENDO CULPA IN ELIGENDO CULPA IN VIGILANDO CULPA LATA CULPA LEVIS CUM LAUDE CUOTA LITIS CURATOR VENTRIS CURRICULUM VITAE CURSUS HONORUM D DA MIHI FACTUM DABO TIBI IUS DE CUIUS DE IURE CONDENDO DE IURE CONDITO DE LEGE FERENDA DE LEGE LATA DELICTUM DIES A QUO DIES AD QUEM DO UT DES DO UT FACIAS DOMINUS DURA LEX, SED LEX E ENFITEUSIS ERGA OMNES ERROR IN IUDICANDO ERROR IN PROCEDENDO ET ALII ET CAETERA EX AEQUO EX AEQUO ET BONO EX ANTE EX CATHEDRA EX CONTRACTU EX DELICTO EX LIBRIS EX NOVO EX NIHILO EX NIHILO NIHIL FIT EX NIHILO, NIHIL EX NUNC EX OFFICIO EX POST EX POST FACTO EX PROFESSO EX TESTAMENTO EX TUNC EXCURSUS EXCEPTIO NON ADIMPLETI CONTRACTUS EXCEPTIO VERITATIS EXCUSATIO NON PETITA, ACCUSATIO MANIFESTA EXCURSUS EXEQUATUR EXPRESSIS VERBIS EXTRA COMMERCIUM EXTRA LEGEM EXTRA MUROS EXTRA PETITA EXTRA PETITUM EXTRANEUS F FACTUM FACTUM PRINCIPIS FAVOR ACTI FAVOR LIBERTATIS FAVOR MATRIMONII FAVORABILIA SUNT AMPLIANDA, ODIOSA RESTRINGENDA FIAT IUSTITIA ET PEREAT MUNDUS FICTA CONFESSIO FIDUCIA CUM AMICO FIDUCIA CUM CREDITORE FORUM REI SITAE FUMUS BONI IURIS FUNDAMENTA IURIS G GENUS NON PERIT (O GENUS NUNQUAM PERIT) GROSSO MODO H HABEAS CORPUS HIC ET NUNC HONESTE VIVERE, NEMINEM LAEDERE, SUUM CUIQUE TRIBUERE HONORIS CAUSA I IBIDEM ICTU OCULI IGNORANTIA LEGIS (O IURIS) NON EXCUSAT IMPERIUM IMPRIMÁTUR IN ABSENTIA IN ALIUNDE IN ARTICULO MORTIS IN BONAM PARTEM IN CLARIS NON FIT INTERPRETATIO IN DUBIO PRO DEBITORE IN DUBIO PRO FISCO IN DUBIO PRO OPERARIO IN DUBIO PRO POSSESORE IN DUBIO PRO REO IN DUBIO STUDIO IN EXTENSO IN EXTREMIS IN FACTO ESSE IN FIERI IN FINE IN FRAGANTI IN ILLIQUIDIS NON FIT MORA IN INTEGRUM IN IUDICANDO IN LIMINE LITIS IN MEDIO VIRTUS IN NATURA IN PARTIBUS O IN PARTIBUS INFIDELIUM IN PECTORE IN PROCEDENDO IN REM VERSO IN SITU IN IURE CESSIO IN TOTO IN VOCE INAUDITA PARTE INDEX INSULA IN FLUMINE NATA INSULA IN MARI NATA INTER PARTES INTER PRIVATOS INTER VIVOS INTERDICTUM PROPRIUM INTERNA CORPORIS INTERPOSITA PERSONA INTUITU PERSONAE IOCANDI CAUSA IPSO FACTO IPSO IURE ÃTEM ITER CRIMINIS IUDEX IUDICAT SECUNDUM ALLEGATA ET PROBATA PARTIUM IURA NOVIT CURIA IURIS DICTIO IURIS ET DE IURE IURIS TANTUM IUS AD REM IUS CIVILE IUS COMMERCII IUS CONNUBII IUS COGENS IUS FRUENDI IUS GENTIUM IUS IN RE IUS IN RE ALIENA IUS NATURALE IUS POENALE IUS PUNIENDI IUS SANGUINIS IUS SOLI IUS USUS INOCUI IUS UTENDI IUS VARIANDI IUSTA CAUSA J No existen términos L LAPSUS CALAMI LAPSUS LINGUAE LATO SENSU LEGIBUS SOLUTUS LEGITIMATIO AD CAUSAM LEGITIMATIO AD PROCESSUM LEX ARTIS LEX CERTA LEX CONTRACTUS LEX DOMICILII LEX FORI LEX FORI IN FORO PROPRIO LEX LOCI CELEBRATIONIS LEX LOCI EXECUTIONIS LEX LOCI LABORIS LEX LOCI REI SITAE LEX POSTERIOR DEROGAT PRIORI LEX PREVIA LEX REI SITAE LEX SPECIALIS LITIS CONSORTIUM LITIS CONTESTATIO LITIS DENUNTIATIO LITIS EXPENSAS LITIS PENDENCIA LOCATIO LOCATIO OPERARUM LOCATIO OPERIS LOCATIO REI LOCUS REGIT ACTUM LONGA MANU LUCRUM CESANS M MANCIPATIO MANIFESTA MANUMISSIO MANU MILITARI MANUS MANUM LAVAT MEA CULPA MEMORÁNDUM MENS LEGIS MENS LEGISLATORIS MINIMA NON CURAT PRAETOR MÃNIMUM MODUS OPERANDI MODUS VIVENDI MORA MORA ACCIPIENDI MORA CREDITORIS MORA DEBITORIS MORA SOLVENDI MORE UXORIO MORS CERTA SED HORA INCERTA MORTIS CAUSA MOTU PROPRIO MUTATIO LIBELLI MUTATIS MUTANDIS N NASCITURUS NE BIS IN IDEM NE PROCEDAT IUDEX EX OFFICIO NECCESITAS NON HABET LEGEM NEGOTIORUM GESTOR NEGOTIORUM GESTIO NEMINE DISCREPANTE NEMINEM LAEDERE NEMO AUDITUR PROPRIAM TURPITUDINEM ALLEGANS NEMO TENETUR (SE IPSUM PRODERE) NIHIL OBSTAT NIHIL PRIUS FIDE NON BIS IN IDEM NOMEN IURIS NOMENCLÁTOR NOMINATIM NON LIQUET NOTA BENE NOTITIA CRIMINIS NULLA POENA SINE LEGE NULLA POENA SINE IUDICIO NULLUM CRIMEN, NULLA POENA SINE LEGE NULLUM TRIBUTUM SINE LEGE NUMERUS APERTUS NUMERUS CLAUSUS NUNTIUS O OBITER DICTUM ONUS PROBANDI ONUS PROBANDI INCUMBIT ACTORI ONUS PROBANDI INCUMBIT EI QUI DICIT, ON QUI NEGAT OPE LEGIS OPERIS NOVI NUNCIATIO OPINIO IURIS ORDINATIO IUDICII ORDO IUDICIUM PRIVATORUM P PACTA SUNT SERVANDA PANDECTAS PARS CONDICTIO CREDITORUM PATERFAMILIAS PATRIA POTESTAS PER ACCIDENS PER CÁPITA PER RELATIONEM PER SALTUM PER SE PERICULUM IN MORA PERPETUATIO IURISDICTIONIS PERPETUATIO LEGITIMATIONIS PERSONA NON GRATA PETITUM PIGNUS PLACET PLUS PLUS PETITIO PLUS ULTRA POST DATA POST MORTEM POST SCRIPTUM POTENTIOR PERSONA PRAETER LEGEM PRIMA FACIE PRIMUM VIVERE DEINDE TRIBUTUM SOLVERE PRIMUS INTER PARES PRIOR TEMPORE, POTIOR IURE PRO ACTIONE PRO BONO PRO DOMO SUA PRO INDIVISO PRO SUO PROBATIO DIABOLLICA PROPTER NUPCIAS Q QUAE NON PROHIBITA PERMISSA INTELLIGUNTUR (Y SU INVERSA) QUAESTIO FACTI QUAESTIO IURIS QUI IURE SUO UTITUR NEMINEM LAEDIT QUIA PECCATUM EST QUID PRO QUO QUOD AB INITIO NULLUM EST NON POTEST TRACTO TEMPORIS CONVALESCERE QUOD ABUNDAT NON DAMNAT QUOD ABUNDAT NON VITIAT QUOD ERAT DEMONSTRANDUM QUOD NULLUM EST, NULLUM PRODUCIT EFFECTUM QUOD TIBI NON NOCET ET ALII PRODEST NON PROHIBETUR QUORUM R RARA AVIS RATIO DECIDENDI RATIO IURIS RATIO LEGIS RATIONE LOCI RATIONE MATERIAE RATIONE PERSONAE RATIONE QUANTITATIS RATIONE TEMPORIS RATIONE TERRITORII REBUS SIC STANTIBUS RECTIUS REFERÉNDUM REFORMATIO IN MELIUS REFORMATIO IN PEIUS REGULAE IURIS REI

VINDICATIO RES DERELICTA RES EXTRA COMMERCIUM RES HOSTIUM RES IUDICATA RES, NON VERBA RES NULLIUS RES PERIT DOMINO SUO RESTITUTIO IN INTEGRUM RIGOR MORTIS ROMA LOCUTA, CAUSA FINITA S SALUS POPULI SUPREMA LEX EST SALVA RERUM SUBSTANTIA SECUNDUM LEGEM SECUNDUM TABULAS SEMEL HERES, SEMPER HERES SERVATA DISTANTIA SIC SINE DIE SINE IRA ET STUDIO SOCIETAS DELINQUERE NON POTEST SOLVE ET REPETE STARE DECISIS STATU QUO STRICTO SENSU SUB CONDICTIONE SUB IUDICE SUI GENERIS SUMMA DIVISIO SUMMA QUAESTIO SUMMUM IUS, SUMMA INIURIA SUPERFICIES SOLO CEDIT SUUM CUIQUE TRIBUERE T TANTUNDEM TEMPUS FUGIT TERTIUM COMPARATIONIS TERMINUS A QUO TERMINUS AD QUEM TERTIUM NON DATUR TERTIUM GENUS TESTIS UNUS, TESTIS NULLUS THEMA DEBATI THEMA DECIDENDI TRADITIO TRADITIO BREVI MANU TRADITIO FICTA TRADITIO LONGA MANU TRADITIO PER CONSTITUTUM POSSESORIUM U UBI LEX NON DISTINGUIT, NEC NOS DISTINGUERE DEBEMUS UBI SOCIETAS IBI IUS ULTIMA RATIO ULTIMATUM ULTRA PETITA ULTRA PETITUM ULTRA VIRES ULTRA VIRES HEREDITATIS USUCAPIO USUS FORI UT INFRA UT NE PECCETUR UT SUPRA UTI POSSIDETIS, ITA POSSEDEATIS UTI SINGULI UTI UNIVERSI V VACATIO LEGIS VADEMÉCUM VELIS NOLIS VENIRE CONTRA FACTUM PROPRIUM NON VALET VERBA VOLANT, SCRIPTA MANENT VERBI GRATIA VERSARI IN RE ILLICITA VERSUS VIDE VIS ATRACTIVA VOX POPULI VOX POPULI, VOX DEI